Pazarlama Nedir?
Pazarlama kavramı üzerine bir çok tanım ve görüş yer almaktadır. Bu görüşlerden yola çıkarak pazarlama kavramını şöyle tanımlayabiliriz; Pazarlama, insanların şirketinizin ürün veya hizmetiyle ilgilenmesini sağlama sürecidir. Bu süreç pazar araştırması, analizi ve ideal müşterinizin ilgi alanlarının anlaşılması yoluyla gerçekleşir. Pazarlama, ürün geliştirme, dağıtım yöntemleri, satışlar ve reklamcılık dahil olmak üzere bir işletmenin tüm yönleriyle ilgilidir.
Pazarlamanın amacı, tüketicilerinizi her zaman araştırmak ve analiz etmek, odak grupları oluşturmak, anketler göndermek, çevrimiçi alışveriş alışkanlıklarını incelemek ve temel bir soru sormaktır: "Tüketicimiz işimizle nerede, ne zaman ve nasıl iletişim kurmak istiyor?"
Pazarlamada 4P ve 4C Kavramları
1960’larda E. Jerome McCarthy tarafından oluşuturulan 4P kavramı pazarlamanın işletmenin her aşaması ile ne kadar ilgili olduğunu göstermektedir. Daha sonrasında tüketici odaklı olmadığı düşünülerek bu kavram 4C’ye evrilmiştir.
Ürün (Product): Ürün veya hizmetin ham halinin geliştirilme, özelliklerinin belirlenme, şeklini oluşturma ve isminin belirlendiği süreçtir.
Fiyat (Price): Ürünün piyasa koşulları incelenerek fiyatlandırma yapıldıktan sonra rekabete sunulduğu aşamadır.
Yer (Place): Oluşturulan ürünün dağıtım kanallarının oluşuturulup planlamasının yapıldığı süreçtir.
Tutundurma (Promotion): Sunulmaya hazır ürün ve hizmetin iletişim faaliyetlerinin belirlendiği aşamadır. Promosyon, reklam ve birebir satış gibi süreçleri kapsamaktadır.
4P'den 4C'ye geçişin temel prensibi ürünün oluşuturulmasından ziyade tüketici odaklı bir pazarlama faaliyeti yürütmektir.
Tüketici Değeri (Customer Value): Tüketicinin ihtiyacı olan veya tüketiciye sorun çıkaran bir duruma değer yaratarak çözülme aşamasıdır. Bu değer yaratma süreci rasyonel olmasının yanında duygusal da olabilir.
Tüketici Maliyeti (Customer Cost): Sunulan ürün veya hizmetin, tüketiciye en uygun olacak şekilde fiyatlandırılması sürecidir.
Tüketiciye Uygunluk/Kolaylık (Customer Convenience): Tüketicinin satın alması için en uygun ortamın yaratılması sürecidir. Tüketicinin ürüne/hizmete ulaşırken karşılaşabileceği zorluklar en aza indirgenmelidir.
Tüketici İletişimi (Customer Communication): Tüketici ile empati yaparak ürün/hizmet tanıtımının yapılması sürecidir. Tüketici ile iletişime geçerken ilgilendiği doğru kanallar seçilmeli ve tüketiciden gelen feedbackler incelenmelidir. Müşteri sadakati kazanılmaya çalışılmalıdır.
Pazarlama Stratejileri
Pazarlama kampanyalarında hangi araç ve stratejileri kullanacağınız tamamen hedef kitlenizin nerede vakit geçirdiği ile alakalıdır. Markanızı oluşturmak için hangi pazarlama stratejilerini hangi zamanlama ile kombinleyeceğiniz tamamen pazar araştırması sonuçlarınız ile ilgilidir.
Basılı Pazarlama: Gazete ve dergi gibi basılı mecralarda yapılan pazarlama faaliyetleridir. İşletmeler hedef kitlelerinin doğrudan veya dolaylı olarak ilgilenebileceği mecralarda reklam ve sponsorluk çalışmalarını yürütmektedir.
SEO: Bir web sitesinde yer alan içeriği arama motoru sonuçlarında gösterecek şekilde optimize etme işlemidir. Pazarlamacılar tarafından belirli bir sektörle ilgili direkt veya dolaylı aramada bulunan müşteri adaylarına ulaşmak için tercih edilir. Organik trafik getirdiği için ücretsiz bir yapıdadır.
Sosyal Medya Pazarlama: Sosyal Medya yaygınlığı ve kullanım sıklığı göz önüne alındığında hedef kitlesine doğrudan iletişim sağlanabilen en önemli platformlardan biri olarak göze çarpmaktadır. Bir çok mecra hedefinize uygun reklam ve organik pazarlama yapmanıza olanak sağlamaktadır. Bunun yanında influencer reklam faaliyetleri ile deneyim pazarlaması da yapabilirsiniz.
Viral Pazarlama: İnsanları bir pazarlama mesajını iletmeye teşvik eden ve etkileşim sağlayan pazarlama sürecidir. Her markanın hayali olan viral pazarlama olumsuz olması halinde marka için çok büyük tehditte yaratmaktadır.
Gerilla Pazarlama: Minimum kaynaklardan maksimum sonucu almayı hedefleyen yaratıcı ve etkili pazarlama stratejileridir.
E-Posta Pazarlama: Markaların anlaşmalı olduğu kurumun veya çeşitli yollar ile almış olduğu datasına yaptığı mailing çalışmasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken konu yeni kvkk kararlarına uygun bir şekilde kişinin rızası olarak verinin toplanıyor olması.
Pazarlama ve Reklam
Pazarlama ürün geliştirme, pazar araştırması, ürün dağıtımı, satış stratejileri, halkla ilişkiler ve müşteri desteği gibi bir çok aşamanın içinde bulunduğu bir süreçtir. Pazarlama bir işletmenin tüm satış süreçlerinin aşama aşama içinde bulunmaktadır. Hedef kitlesi oluşturmak, hedef kitlesi ile iletişim halinde olmak, marka sadakatini oluşturmak için çok sayıda platform, organizasyon ve ekipleri kullanabilir.
Bununla birlikte reklam pazarlamanın sadece bir bileşenidir. Yukarıda anlatılan bütünsel süreçlerin hedeflerine ulaşmak ve bir ürün veya hizmetin yaygınlığını arttırmak için kullanılan ücretli stratejilerdir. Burada kritik nokta reklam anlaşmasında doğru bir hedefleme yapmak ve bu hedeflerin geri dönüşünü doğru ölçümlemektir.
Pazarlama Stratejisi Nasıl Geliştirilir
Etkili bir pazarlama stratejisi geliştirmek hızlı ve kolay bir iş değildir. Ancak pazarlama stratejisi oluşturma adımlarını bir kaç temel başlıkta inceleyebiliriz.
Hedeflerinizi Belirleyin: Yaptığınız işin ve markanızın kısa ve uzun vadede nereye ulaşmasını istiyorsunuz? Bunu belirlerken satış rakamlarından yararlanabilirsiniz fakat bunun yanında sosyal medya ve marka bilinirliliğinizi arttırmak gibi faktörleri de göz önüne almanız gerekmektedir. Satış odaklı pazarlama yerini değer yaratma sürecine çoktan bıraktı.
Pazar araştırması ve müşterilerinizi tanımlama: Hedef kitleniz hakkında mümkün olan tüm ayrıntıları öğrenin. Kimler, neler istiyorlar, neye ihtiyaçları var? Belki de müşterinin bile henüz bilmediği ihtiyacı ortaya çıkarmanız gerekebilir.
Rekabet ve Rakip Analizi: Rakipleriniz pazarlama alanında neler yapıyor? Hangi ürünleri satıyor ve müşterileriyle nasıl iletişime geçiyor.
USP ( Benzersiz Satış Teklifi ) Belirleyin: Rakipler yerine sizi seçmelerine sağlayan faktör nedir? Sizi diğer markalardan farklı kılan teklifiniz nedir?
Pazarlama stratejinizin nasıl performans gösterdiğini değerlendirmek için durum analizi yapın. Kanalları, yaklaşımları, kampanya ve etkinliklerinizi optimize etmenin veya değiştirmenin yollarını arayın. Zorluklara ve tehditlere, sorun haline gelmeden önce önlem alın.
Senin Hikayen Nedir?: İyi hikayeler, bir şirketin pazarlama ve satış çabaları için çok sağlam bir temel oluşturur. Çalışanların, ortakların, yatırımcıların ve kilit paydaşların aynı zeminde konuşması için netlik ve tutarlılık sağlar. İyi bir hikaye, hedef kitlelerle bağlantı kurmayı kolaylaştırır ve ne yaptığınız, kime hizmet ettiğiniz ve neden önemli olduğu konusundaki kafa karışıklığını ortadan kaldırır. Hikayenizi stratejiniz için de paylaşarak müşterileriniz ve iş ortaklarınızla manevi bir bağ kurun.
Pazarlama Kanallarınızı Seçin: Müşteri ve müşteri adaylarınız zamanının çoğunu nerede geçiriyor bunu tespit edin. Belirlediğiniz kanallar üzerinde maliyet analizi yaptıktan sonra pazarlama stratejinizi belirleyin.
Taktik: Kimin neyi, ne zaman ve nasıl yapacağının yanı sıra araçlar, süreçler ve uygulamalarınıza rehberlik edecek bir taktik planı geliştirin.
Pazarlama faaliyetlerini yapılandırmak için bir editör takvimi oluşturun. Sosyal medya, içerik pazarlaması, reklam, konferans vb. kullandığınız tüm öneml uygulama kanalları için bir takvim ve bütçe oluşturun.
Ölçün ve Optimize Edin: Pazarlama stratejilerinizi iyi tanımlanmış KPI’lar ve karşılaştırma parametrelerinize göre nasıl performans gösterdiğini ölçün. Ardından sonuçlar doğrultusunda performansınızı iyileştirmek için süreçlerinizi optimize etmenin yollarını keşfedin. Belirli bir kanal veya etkinliğiniz çalışmıyorsa doğru çalışan örneklerini inceleyin optimize etmenin yollarını arayın. Eğer sonuç alamıyorsanız enerjinizi ve bütçenizi verimsiz bir çalışmaya harcamayın ve etkinliğinizi sonlandırın.
Pazarlama stratejiniz, uzun ve kısa vadede pazarlama faaliyetlerinizin genel amaç ve rotasını belirlerken pazarlama planınız bu hedeflere ulaşmak için gereken faaliyetleri ayrıntısıyla gösterecektir.
"İster büyük isterse de küçük bir işletmeniz olsun pazarlama stratejiniz uzun vadeli başarının anahtarı olacaktır."
Stratejik Pazarlama Yönetimi Eğitim Programı.
Sorbonne Marka ve Pazarlama İletişimi Eğitim Programı.
Dijital Pazarlama Eğitim Programı.
Yazar: BMI Business School Ekibi